KimB
Nguyễn Thị Kim Lan
(16/6/1961 .....) Đà Lạt
Hoạ sỹ thiết kế, Giảng viên thiết kế đồ hoạ và báo chí.
Học Đại học mỹ thuật TPHCM (1979- 1982)
Họa sỹ thiết kế tạp chí Thế Giới Mới và báo Thanh Niên (1991- 2009)
Giám đốc nghệ thuật Maac Việt Arena (từ 2013 đến 2016)
Giám đốc đào tạo Aprotrain Arena ( từ 2009- 2013 ). Hiện nay là giảng viên thiết kế đồ hoạ tại Arena.
Giảng viên môn Thiết kế báo chí
( Đại học Xã Hội & Nhân văn, khoa báo chí )
Giảng viên của dự án TOT ( Training Of Trainer ) trong chương trình FOJO, hợp tác đào tạo của Thuỵ Điển với Bô Thông tin và truyền thông, tập huấn tại Thuỵ Điển và Đan Mạch.
Giảng viên trong các lớp của Fojo tổ chức đào tạo nâng cao tại các báo Tuổi Trẻ, Pháp Luật v…v…
Hoạ sỹ thiết kế sân khấu, nghệ danh KimB, tại các sân khấu kịch nói của TPHCM từ 1987 đến nay, đã thiết kế trên 200 vở cho các sân khấu kịch tại TPHCM như Sân khấu 5B Võ Văn Tần, sân khấu Idecaf, sân khấu Hoàng Thái Thanh, sân khấu Phú Nhuận…và các vở tham dự liên hoan sân khấu chuyên nghiệp và các dự án sân khấu khác.
Giải Thưởng
Tháng 12 – 2008:
Giải Thiết kế sân khấu trong LIÊN HOAN SÂN KHẤU THỂ NGHIỆM TOÀN QUỐC lần 1 Vở: TRONG HÀO QUANG CỦA BÓNG TỐI, Kịch bản Tây Ban Nha
Đạo diễn Lý Khắc Lynh.
Tháng 12- 1989:
Tp Hồ Chí Minh Giải Đặc Biệt dành cho họa sỹ tại LIÊN HOAN SÂN KHẤU THỂ NGHIỆM lần 1, Cho các vở đã làm trong liên hoan : LÃO HÀ TIỆN, TRONG HÀO QUANG CỦA BÓNG TỐI, MÙA HẠ CAY ĐẮNG, BÁCH PHÁT BÁCH TRÚNG, LÔI VŨ v..v...
Với Hs Nhã Bình
TRIỂN LÃM CÁ NHÂN:
24/12/2013
IDECAF, TP Hồ Chí Minh KIMB, LOVE & LIGHT,
Triển lãm kỷ niệm 26 năm hoạt động trong lĩnh vực thiết kế sân khấu và 150 tác phẩm đã thiết kế từ năm 1987.
TAC PHẨM
Một số tác phẩm tiêu biểu trên tổng số hơn 200 thiết kế từ 1987 đến nay.
%201515x1024.jpg)
-PHU%CC%81%20NHUA%CC%A3%CC%82N%20%203307x2362.jpg)
%201181x1772.jpg){kind=spacer}
Với ĐD Doãn Hoàng Giang
Phỏng Vấn
Họa sĩ Kimb:
Tận cùng là tình yêu!
TT - Vở kịch Bàn tay của trời đang tạo được sự chú ý, trong đó thiết kế sân khấu (SK) do Kimb thực hiện đã góp phần đáng kể. Đạo diễn Ái Như nhìn bạn với ánh mắt ngập ướt sự xúc động: "Đằng sau cái mặt tôi là mặt của Kimb!".
Hôm ra mắt Bàn tay của trời, Kimb đã không có mặt vì còn trong thời gian 49 ngày đám tang chồng, họa sĩ trình bày báo Thanh Niên - Nhã Bình - mất đột ngột ở tuổi 51 do nhồi máu cơ tim.
Những ngày ấy, Ái Như luôn ở bên bạn, cắt đặt học trò trực tang lễ, bỏ thói quen làm việc ở quán cà phê về làm việc tại nhà bạn… Suốt 15 năm, kể từ vở đầu tay Khúc nhạc lòng của vị mục sư, trừ vài vở lúc Kimb tạm ngưng làm SK, tất cả kịch do Ái Như dựng đều do bàn tay vừa tài hoa vừa chăm chút của Kimb làm họa sĩ.
Có như vậy, một người nổi tiếng kỹ tính như Ái Như mới an tâm, mới hài lòng, chị bảo: "Bạn tôi là cái thùng đàn sau SK giúp sợi dây đàn của tôi ngân xa!"…
Yêu... và day dứt!
Căn hộ chung cư thoáng mát của gia đình Kimb hằng ngày luôn rộn tiếng cười đùa của bố Bình cùng các con bỗng trở nên vô cùng trống vắng với chị. Những ngày qua chị náu mình vào việc thiết kế cảnh trí cho Bàn tay của trời với cảm xúc gần gũi chồng vì đây là cái nghề anh đưa chị vào.
Nhìn những bức hình cưới đang sửa vi tính, những tập ảnh Nhã Bình chụp chân dung nghệ sĩ, rồi những bản vẽ thiết kế SK đầu tiên… hai vợ chồng đang chuẩn bị dở dang cho một triển lãm kỷ niệm 20 năm ngày cưới và gần ngần ấy năm làm SK, chị lặng vào nỗi đau. Bất giác Kimb quả quyết: "Bây giờ tôi chắc chắn rằng tận cùng nỗi chán, nỗi đau của tôi là tình yêu dành cho SK không thể nào giũ bỏ!".
… Có đến mấy bận Kimb than chán quá, nằng nặc đòi bỏ nghề (mà có giai đoạn ngắn chị bỏ thật), khiến bạn bè giãy nảy can ngăn. Không ngăn sao được, chị đã gắn với 5B ngay từ thời đầu khó khăn nhưng vẻ vang với đủ mặt anh tài (Đoàn Khoa, Thành Lộc, Minh Trang, Hoa Hạ, Hồng Vân, Hồng Đào, Thanh Thủy, Cảnh Đôn, Hữu Luân, Kim Cúc, Thành Hội, Ái Như, Hùng Lâm…). 20 năm trước, đang là họa sĩ trình bày báo, Kim Lan, sinh 1961, được ông xã là họa sĩ thiết kế SK Nhã Bình rủ rê về làm SK. Cái tên Kimb, ghép từ tên lót và chữ đầu tên chồng, ra đời từ đó.
Liên hoan sân khấu nhỏ lần 1 - năm 1989, rồi lần 2 - 1993, gần như cái tên Kimb chiếm kín hết các vở mà bây giờ còn được nhắc nhớ như nhớ một giá trị: Lão hà tiện, Mùa hạ cay đắng, Chuyện bây giờ mới kể, Cô giáo Êlêna, Số phận trớ trêu, Lôi vũ, Trong hào quang bóng tối, Giải độc đắc, 20 phút của một thiên thần, Bách phát bách trúng, Ngôi nhà không có đàn ông, Cõi tình, Gái giang hồ quốc tế, Người đàn bà mộng du…
Ngày ấy, hai vợ chồng thức thâu đêm tại 5B để làm việc. Maquette phác thảo vẽ trên giấy bằng màu nước rẻ tiền, họa sĩ cũng là công nhân thực hiện, chia nhau và chia cho diễn viên cưa đẽo đóng từ cái ghế, cái bàn để có thêm chút tiền công ít ỏi. Khi cần in ấn phông màn, panô…, có những đêm hai vợ chồng thức suốt ngồi kéo khuôn in lụa bằng tay.
Cực khổ, khó khăn đến vậy mà những thiết kế SK lúc ấy luôn được đánh giá là sáng tạo, đạt hiệu quả cao nên là niềm vui, sự hưng phấn bất tận với Kimb. Bạn bè diễn viên, đạo diễn có huy chương thì chị cũng có huy chương từ liên hoan...
… 5-7 năm sau, Kimb lại khai phá nhiều vở kịch tên tuổi cho những SK mới khai sinh như Người đàn bà đức hạnh, Sông dài… ở IDECAF; Thị Mầu lên chùa, Người lấy tiên… ở Kịch Phú Nhuận… - nhưng kỹ thuật SK vẫn vậy. Cũng là bục bệ bưng ra vô, màn kéo thủ công, bạt phủ để dựng cảnh; sào tre, dây thừng, sức người để dọn cảnh.
Rồi 5-7 năm tiếp, và cả bây giờ chị vẫn tiếp tục thiết kế cho những vở đình đám như Hãy khóc đi em, ba tập kịch Thử yêu lần nữa, Tình yêu không thiên đường, Những con ma nhà hát, Bàn tay của trời… - SK vẫn y xì. "Trong khi ra nước ngoài, ngay ở các nước trong khu vực thôi đã thấy SK người ta khác hẳn" - Kimb chán lên chán xuống là vậy.
Nhưng cứ ông xã động viên, bạn bè rủ rê, nhờ giúp; có cả nỗi nhớ SK nữa (nhất là SK 5B, vốn đã vắng khách nên thù lao ít xỉu, chẳng mấy ai nhiệt tình làm nên chị chẳng nỡ bỏ), Kimb lao vào làm tiếp.
Mỗi lần làm là mỗi lần tâm huyết, song chạm phải thực tế "cái này kỹ thuật làm không được, cái kia chi phí cao quá, đẹp nhiêu đó được rồi…" là lại thất vọng, lại day dứt với nghiệp với nghề, với ngay bản thân mình sao chẳng làm được cái gì hơn!…
Kimb - người "bay"
Kimb rất hay cằn nhằn: "Không hiểu sao mọi người cứ định khung mình là chỉ làm gu bay, phá cách. Nhất là Thành Lộc, cứ nhất quyết: làm cái gì bay bay là tui kiếm bà…".
Gần 20 năm tuổi nghề, thiết kế đến 80 vở diễn, Kimb không phải không có nhiều vở dựng cảnh tả thực thành công, nhưng đúng gu của chị là "bay" thật. Xem vở Hãy khóc đi em, người xem lạnh mình với khung nhà u ám, con bù nhìn rơm thay cho hình người ám ảnh.
Rồi khu rừng trúc phóng khoáng được Kimb sáng tạo bằng hàng loạt ống lồ ô treo lủng lẳng trên SK. Thiết kế độc đáo này đã gợi hứng cho đạo diễn Ái Như tạo thêm hẳn một cảnh đánh nhau dữ dội giữa hai nhân vật nam khiến vở diễn càng thêm mãnh liệt.
Ở Tình yêu không thiên đường, SK như đang trôi lơ lửng những bậc thang dạ quang đưa lên một cổng hoa cưới tươi tắn trong phông nền tối om, như nâng lên một tình yêu trong trẻo của đôi bạn trẻ hướng thiện giữa một cuộc sống sa đọa, thối nát.
Những con ma nhà hát lại bay bổng với những gam màu tím, hồng trên màn voan vẽ hoa văn, thiết kế mặt nạ ấn tượng, cho người xem cảm nhận mờ ảo về vẻ đẹp của hào quang SK trong ánh đèn màu.
Hiện Kimb lại đang "bay" với một việc hiếm ai chịu làm. Chị tốn một khoản tiền không nhỏ mua sách thiết kế từ nước ngoài về thuê người dịch sang tiếng Việt dù chưa biết để làm gì. Kimb cười hi vọng: "Thôi mình cứ để đó chờ vậy, biết đâu lại làm được cái gì. Gần đây nghe có một số dự án xây dựng SK hiện đại, mình không thấy chán nữa, biết đâu SK sẽ khác đi!…".
HÒA BÌNH ( Báo Pháp luật)
Nhã Bình – Kimb
những ngày đầu vẻ vang nhưng vất vả ở 5B VVT.
Với ĐD Ái Như
Giấc mơ thứ 100
KimB và...
thiết kế sân khấu trong vở Trong hào quang bóng tối
TTCT - Chị bảo mỗi bản thiết kế vẽ cho một vở kịch của mình là một giấc mơ, trong đó chị không những tha hồ tạo ra những không gian lạ mà còn góp phần chuyển tải những khát vọng sâu thẳm của con người bằng việc tạo bệ đỡ cho các nhân vật.
“Giấc mơ thứ 100” với vở kịch Trong hào quang bóng tối vừa đem về cho chị giải thưởng thiết kế mỹ thuật trong Liên hoan sân khấu thử nghiệm toàn quốc (từ ngày 1 đến 8-12-2008 tại Hà Nội).
Điều đáng nói là giữa họa sĩ KimB và vở kịch Tây Ban Nha xa xôi này như có một mối duyên gắn bó kỳ lạ. Chị đã ba lần được cả ba đạo diễn từng dựng vở này mời làm thiết kế mỹ thuật với ba bản vẽ hoàn toàn khác nhau và hai trong số đó đã đưa chị vào vị trí họa sĩ xuất sắc nhất.
Ba giấc mơ cho một vở kịch
Bản maquette mang lại cho chị giải đặc biệt là dành cho vở dựng tốt nghiệp của nữ đạo diễn Kim Loan (vở đồng thời đoạt giải nhất trong Liên hoan sân khấu thử nghiệm TP.HCM lần thứ nhất năm 1989), trong đó chị vẽ một vòm cửa kiểu Tây Ban Nha và sàn diễn là một bàn cờ cùng những ô đen trắng với ngụ ý cuộc đấu trí của những nhân vật giẫm lên nó cũng chẳng khác gì những kẻ đang chơi cờ. Ở vở dựng thứ hai của đạo diễn Thành Lộc sau đó vài năm, phía trước là một chiếc bục màu trắng, nổi bật trên một nền phông hậu (background) toàn màu đen.
Trên nền trời đen tuyền ấy lơ lửng hai tia chớp hình lưỡi kiếm mang hai màu đen đỏ như chực giáng xuống sự hiểm độc của lòng người. Hai bản vẽ trên tuy đã từng nhận được nhiều lời khen nhưng KimB chưa thật sự hài lòng vì đó vẫn còn là những cảnh chết, chỉ mới làm nhiệm vụ minh họa và tạo điểm diễn cho diễn viên mà thôi. Lần thứ ba, với đạo diễn trẻ Lý Khắc Lynh, KimB cho trọng tâm sàn diễn là một con mắt đa năng. Con mắt ấy khi là cánh cửa ra vào của nhà trường, khi là bầu trời đầy sao, khi chuyển động như con ngươi trong mắt người mù, thể hiện tâm trạng vui buồn, sự khát khao lẫn nỗi thất vọng của họ... Tất cả đều được vẽ lên sân khấu bằng kỹ thuật ánh sáng.
Điều đặc biệt là vì quá yêu thích vở kịch, KimB đã vẽ bản thiết kế thứ ba này trước khi Lý Khắc Lynh tiếp xúc với kịch bản. Không ít người đã tỏ ý lo ngại phối cảnh nhìn thì thấy đẹp song để thực hiện được e rằng sẽ rất khó. Nhưng Lý Khắc Lynh - một người trẻ vốn thích liều - đã trấn an KimB. Và “hai chị em” đã làm được cuộc bứt phá ngoạn mục với một sân khấu rực rỡ sắc màu tại rạp Kim Mã (Hà Nội) nơi mấy đêm trước đó đã “giết” không biết bao nhiêu đoàn về tham dự liên hoan vì cơ sở vật chất yếu kém
Từ giấc mơ đầu tiên
Trở thành một họa sĩ thiết kế mỹ thuật sân khấu là một điều nằm ngoài mọi dự định của KimB. Quê ở Đà Lạt, chị theo học đại học mỹ thuật chỉ với ước muốn trở thành một họa sĩ vẽ tranh lụa, thế nhưng sự gặp gỡ tình cờ rồi dẫn tới hôn nhân với người đàn ông mà số phận đã sắp sẵn cho đã làm thay đổi cuộc đời chị. Anh là con trai trong một gia đình có truyền thống theo nghề kiến trúc sư. Anh cũng học kiến trúc nhưng lại thích tham gia làm kịch, làm thiết kế sân khấu cho đội kịch thanh niên xung phong TP.HCM.
Theo chồng về Sài Gòn, chị được ông thầy nổi tiếng Hoàng Ngọc Biên truyền cho nghề trình bày báo. Chị nói đó chính là nghề tay phải, là “nồi cơm” chính của chị khi hơn 20 năm nay cộng tác qua nhiều tòa soạn như Thế Giới Mới, Điện Ảnh TP.HCM, Sóng Nhạc, Thanh Niên... Thế nhưng, công việc thiết kế mỹ thuật sân khấu mà chị tham gia theo lời rủ rê của chồng đã dần hiện lên trong chị niềm đam mê. Từ đội kịch TNXP, anh làm bạn với nhiều đạo diễn trẻ và cùng chị tham gia làm thiết kế cho vở dựng đầu tay của họ.
Chị tên thật là Kim Lan, anh tên Nhã Bình nên những vở làm chung, anh đặt cho chị nghệ danh Kimb. Sau non chục vở, Nhã Bình chuyển hẳn sang nghề trình bày báo, nhường sân khấu cho vợ. Kim Lan nói chị đã “bị nghiện” công việc này nên mặc dù nghề không nuôi nổi mình chị vẫn lẽo đẽo đi theo nó như một kẻ si tình. Từ hai năm nay, sau ngày anh mất, chị đã đổi nghệ danh Kimb do anh đặt thành KimB, chữ b thường đổi thành chữ B hoa để tưởng nhớ anh, người đã dẫn chị vào nghề thiết kế sân khấu và luôn kỳ vọng vào sự tài hoa của chị ở lĩnh vực đòi hỏi nhiều sức sáng tạo này.
Vở Trong hào quang bóng tối của đạo diễn Lý Khắc Lynh là vở thiết kế mỹ thuật thứ 100 của KimB. Chị định sau khi chốt lại 100 vở sẽ cho phép mình nghỉ ngơi một thời gian nhưng kế hoạch đã bị phá sản. Lynh đã mời tiếp chị vào vở mới Rạo rực sắp dựng để diễn tết này, và cô bạn thân Ái Như thì không tìm đâu ra người đồng cảm hơn KimB trong vở Cho em 150 phút phiêu lưu đang dựng.
Chị đã không phụ lòng anh. Từ một người vừa học vừa làm, gần 20 năm nay, KimB đã trở thành một trong những họa sĩ thiết kế được tin cậy nhất của sân khấu TP.HCM và có lẽ là nữ họa sĩ duy nhất trong cả nước theo nghề này. Hầu hết những vở do bàn tay chị chăm sóc đều toát lên sự cẩn trọng, chỉn chu và lạ mắt.
Người xem đã từng “sững sờ” trước một rừng trúc dày đặc, tạo điểm diễn khá thu hút cho nghệ sĩ ưu tú Thành Hội hoặc người hình rơm đầy ma mị trong vở Hãy khóc đi em, cũng như có được cảm giác lạnh lẽo với không gian trống trải, giản dị mà giàu sức gợi như sàn diễn của vở Những con ma nhà hát.
Hay những căn phòng bí ẩn được ngăn bằng chiếc cầu thang hứa hẹn nhiều đột biến trong vở Trai mới lớn cũng như chiếc mùng luôn buông kín bốn góc giường che giấu một số phận bi thảm trong Phận làm gái... KimB cho rằng tuy cảnh trí trong mỗi vở diễn đều lồ lộ ai cũng thấy song nghề của chị thật ra là nghề của hậu trường. Những vất vả, khổ nhọc thường chỉ mình mình biết, mình mình hiểu. Bởi có những vở rất bình thường, khán giả có thể chỉ thấy qua một chút rồi quên song sự vật vã lại luôn ở lại với người làm thiết kế.
Đụng phải tình hình sân khấu xập xệ, nghề không nuôi nổi mình, chị nói nhiều khi chán muốn bỏ nghề nhưng vì xác định làm sân khấu không phải vì tiền, chỉ là để thỏa mãn sự đam mê, để vui là chính nên dần dần chị tìm ra cách điều chỉnh với điều kiện thực tế. Không tung tẩy được như các sân khấu hiện đại của nước ngoài thì hãy cố bay tầm thấp kiểu xoay xở con nhà nghèo. Và chị tự động viên mình bằng ước muốn của anh lúc sinh thời, rằng thích vợ làm sân khấu.
KimB cho rằng công việc của họa sĩ thiết kế thuận lợi nhiều hay ít, tác phẩm đẹp hoặc xấu, tính sáng tạo giàu hoặc nghèo tùy thuộc vào sự ăn ý giữa họa sĩ và đạo diễn. Mỗi đạo diễn một cách làm, một tính cách khác nhau và người thiết kế phải tìm cho được tiếng nói chung. Trong số đạo diễn mà chị đã cộng tác có lẽ sự đồng điệu nhất phải kể đến là nữ đạo diễn Ái Như. Hai người đã sánh đôi hòa hợp cùng nhau suốt 18 năm nay.
Có thể nói hầu như tất cả các vở dựng của Ái Như đều có phần thiết kế mỹ thuật của KimB. Cặp bài trùng này hiểu nhau đến chân tơ kẽ tóc. KimB biết Ái Như rất kỹ tính, ngày cúng tổ khởi công lên sàn tập cũng là ngày nữ đạo diễn này phải nắm được trong tay bản maquette sân khấu hoàn chỉnh từng centimet mà trước đó hai bên đã có một quá trình dài trao đổi từng chút một để đi đến sự thống nhất. Ái Như xem KimB vừa là bạn thân vừa là người đồng hành đồng điệu ở tần số cao.
Nói như đạo diễn Ái Như, KimB là người phụ nữ mà bản lĩnh nằm trong sự mềm mại. Mấy chục năm qua, người ta không hiểu chị lấy đâu ra sức lực để vừa hoàn thành tốt công việc của một họa sĩ trình bày cho nhiều tờ báo, vừa trở thành một họa sĩ thiết kế sân khấu có vị trí, vừa làm một người nội trợ đảm đang hằng ngày của gia đình.
CÁT VŨ
(Tuổi Trẻ cuối tuần )
Với ĐD Trần Minh Ngọc
ĐHSKTQ 2014
Với NSTKSK Doãn Bằng
Với ĐD Quang Thảo
Với ĐD Trần Minh Ngoc
Với ĐD Nguyễn Thị Minh Ngọc
-001.jpg)
Với Nghệ sĩ Thành Lộc
Với ĐD Thành Hội
Với ĐD Trần Minh Ngọc
Với hai ĐD trẻ Kim Khánh & Ngọc Duyên
Hs KimB & Hs Phan Nguyên
Sài Gòn 2014
Hs KimB, Hs Phan Nguyên, nhà báo Nguyễn Trọng Chức,
Trở về
MDTG là một webblog mở để mỗi ngày một hoàn thiện, cập nhật sáng tác mới cho từng trang và chỉ có thể hoàn hảo nhờ sự cộng tác của tất cả các tác giả và độc giả.
MDTG xin chân thành cảm ơn sự ủng hộ tinh thần của các văn hữu đã gởi tặng hình ảnh và tư liệu đến webblog từ nhiều năm qua.