Nguyễn Thái Tuấn
(1965 - 10/3/2023)
Hoạ sĩ
hưởng dương 58 tuổi
Họa sĩ Nguyễn Thái Tuấn (58 tuổi, Đà Lạt, nguyên quán Quảng Trị) nổi tiếng trong và ngoài nước. Tranh ông hoài cổ, gai góc, có cách thể hiện riêng với chất liệu acrylic, sơn dầu và thường là đơn sắc.
Nguyễn Thái Tuấn tốt nghiệp Trung Cấp Mỹ Thuật Huế. Ông ở trong số không nhiều lắm các họa sĩ không bị những tác động tiêu cực của thương trường, vẽ theo chủ ý và chủ quan của mình với một cách "lập ngôn" rõ nét.
Cuối năm 2012, đầu năm 2013, tại gallery Primo Marella, một bộ sưu tập nghệ thuật đương đại từ các nước khu vực Đông Nam Á được giới thiệu với công chúng Ý, trong đó có tranh của Nguyễn Thái Tuấn (và tranh Lã Huy).
Nhiều sàn giao dịch tranh trong nước và quốc tế đều có chung nhận định họa sĩ Nguyễn Thái Tuấn là một trong những nghệ sĩ quan trọng nhất của thế hệ nghệ sĩ cùng thời ở Việt Nam.
Nguyễn Thái Tuấn là họa sĩ cố gắng dùng màu để diễn tả cho được cái tâm trạng chán chường, ngán ngẩm và đầy mỉa mai về không gian sống.
Các nhân vật trong tranh của Nguyễn Thái Tuấn không đơn thuần là cái cớ tạo hình, tạo bố cục để phô diễn màu sắc, đường nét; nó cũng không đơn giản là cách để trang trí, làm đẹp…
Trong sự tiết chế về màu với chủ đích rõ ràng (không dùng màu nguyên), tác phẩm là cách để bày tỏ ý niệm về thời cuộc - một cảm thức xuyên suốt qua gần hai thập niên cầm cọ.
Các nhà phê bình tại Ý và Thụy Sĩ đều chung nhận định tranh của họa sĩ Nguyễn Thái Tuấn là tiếng vọng từ hiện thực cuộc sống.
Với giới nghệ thuật tại Đà Lạt, họa sĩ Nguyễn Thái Tuấn có cách sống đặc biệt. Ông ẩn cư, kín tiếng, ít giao tiếp và hầu như không dự các triển lãm.
Bác sĩ Nguyễn Đình Tuấn, người có giao thiệp nhiều với văn nghệ sĩ Đà Lạt, cho biết: “Lão và vợ sống trong căn nhà tại đường Mạc Đĩnh Chi và không giao tiếp với bất kỳ ai trong nhiều năm nay”.
Bác sĩ Tuấn tiếc nuối: “Anh là người lặng lẽ ghi chép lịch sử Việt Nam đương đại bằng tranh”.
Tác phẩm tiêu biểu
TRIỂN LÃM TRANH ĐỢI NGÀY CẠN GIÓ CỦA HỌA SỸ NGUYỄN THÁI TUẤN
Do Ngọc Anh đăng 12-03-2022
Trong những ngày tháng Ba và tháng Tư năm 2022, họa sỹ Nguyễn Thái Tuấn mở triển lãm cá nhân mang tên Đợi ngày cạn gió. Tiêu đề này được lấy ý tưởng từ bài thơ Những ngày cạn gió của Huy Tưởng.
Cái tên Nguyễn Thái Tuấn lần đầu tiên được biết đến năm 2008 khi anh mở triển lãm cá nhân đầu tiên. Qua tranh vẽ, anh chia sẻ các quan sát về thân phận con người thông qua loạt tác phẩm Tranh Đen. Gần như ngay lập tức, tranh của anh đã xuất hiện trên hàng loạt diễn đàn văn nghệ, hội họa và các bài bình luận liên ngành về xã hội, chính trị. Triển lãm mới của anh cũng dự kiến sẽ gây tiếng vang tương tự.
Mở ra những suy tàn
Untitled (The church in Quang Tri III)
Thập niên 2000 chứng kiến sự nở rộ đúng nghĩa của dòng văn nghệ phi-chính thống. Nở rộ theo cách văn nghệ đến với công chúng, các tác phẩm đến với khán giả, những ý niệm di chuyển xuyên biên giới.
Cũng đúng lúc đó, 10 năm trước, Tuấn hợp tác với Sàn Art lần thứ hai, và sau đó triển lãm quốc tế ở nhiều nơi với loạt tác phẩm Di Sản trong đó anh “khám phá vai trò của người hùng và đao phủ trong lịch sử,” vẫn qua một loạt các nhân vật không tên được đặt trên bối cảnh tiêu điều, trong các căn phòng thuộc địa cũ kỹ, và dưới bầu trời “quê hương tan rã”.
Interior #11
Bóc tách khỏi các lớp màu sắc cảm xúc ảm đạm, tác phẩm của Tuấn là một diễn ngôn xã hội nghiêm túc, và đầy tính thời sự. Đó, nếu không phải đại diện cho hầu hết thế hệ nghệ sĩ-trí thức chân chính, cũng là cách anh thể hiện một tâm thế sống, một cách sáng tác với lòng tự trọng trong thời điểm nghệ thuật hoang mang giữa trắng-đen của lịch sử.
Nhiều văn luận từ các giám tuyển, nhà phê bình trên các diễn đàn người Việt và ngoại quốc trong suốt mười năm qua cũng gợi ý cách đọc về ngôn ngữ hội hoạ, sự ảnh hưởng của các trường phái thị giác cũng như các cách đọc về chủ đề, biểu tượng qua lăng kính lịch sử-xã hội trong tranh của anh.
Đợi ngày cạn gió
Bóc tách khỏi các lớp màu sắc cảm xúc ảm đạm, tác phẩm của Tuấn là một diễn ngôn xã hội nghiêm túc, và đầy tính thời sự. Đó, nếu không phải đại diện cho hầu hết thế hệ nghệ sĩ-trí thức chân chính, cũng là cách anh thể hiện một tâm thế sống, một cách sáng tác với lòng tự trọng trong thời điểm nghệ thuật hoang mang giữa trắng-đen của lịch sử.
Nhiều văn luận từ các giám tuyển, nhà phê bình trên các diễn đàn người Việt và ngoại quốc trong suốt mười năm qua cũng gợi ý cách đọc về ngôn ngữ hội hoạ, sự ảnh hưởng của các trường phái thị giác cũng như các cách đọc về chủ đề, biểu tượng qua lăng kính lịch sử-xã hội trong tranh của anh.
Đợi ngày cạn gió
Các bộ tác phẩm của Tuấn, nhìn chung chia sẻ với nhau bầu khí quyển từ cách sử dụng màu sắc, ánh sáng, phân bổ không gian, đến sự hiện diện của những di tích đặc trưng và các cá nhân vô danh. Dưới góc độ kí hiệu học, các hình tượng và hành động lặp lại suốt các bộ tác phẩm của Tuấn như một mô-típ. Chúng tồn tại vượt trên ngôn ngữ nói, đụng chạm đến nhiều giác quan khác nhau của người xem và từ đó tạo ra ý nghĩa.
Tranh của Nguyễn Thái Tuấn có thể là sự giải phóng cho những hứa hẹn của tương lai. Anh buông thõng, làm kẻ đứng ngoài, xa lánh những lên xuống của vận mệnh lịch sử. Hiện tại và tương lai là căn phòng trống, với lẩn khuất đâu đó những Linh hồn vô danh, là hậu kiếp của những con người vô danh, trở về với trạng thái nguyên thuỷ của chính họ.
Chúng, như cách Rousseau nói, là “những sinh vật sợ hãi, cô lập với những nhu cầu có giới hạn, và với chúng tình dục chứ không phải gia đình mới là thứ quen thuộc nhất”. Chúng không chờ đợi điều gì lớn lao, mà nhởn nhơ giữa thời gian, tồn tại ẩn dật, song song cùng trời đất. Chúng thấm vào tường, lẫn vào từng thớ đệm, rồi hoà mình vào không khí, u uất, ẩn dật. Chúng lãng phí ngày, để “chờ ngày cạn gió,” có điều trong tranh của Tuấn, ngày và đêm chẳng bao giờ còn gió nữa.
Interior 10
THÔNG TIN CHO BẠN
Triển lãm Đợi ngày cạn gió của nghệ sĩ Nguyễn Thái Tuấn
Thời gian triển lãm: 01.03.2022 – 23.04.2022
Địa điểm: 195/14 Xô Viết Nghệ Tĩnh, P.17, Q. Bình Thạnh, TP. HCM
Hs Nguyễn Thái Tuấn, Võ Quốc Linh, Nt Thận Nhiên, Hs Đỗ Hoàng Tường
Trở về
MDTG là một webblog mở để mỗi ngày một hoàn thiện, cập nhật sáng tác mới cho từng trang và chỉ có thể hoàn hảo nhờ sự cộng tác của tất cả các tác giả và độc giả.
MDTG xin chân thành cảm ơn sự ủng hộ tinh thần của các văn hữu đã gởi tặng hình ảnh và tư liệu đến webblog từ nhiều năm qua.