Y Vân
Trần Tấn Hậu
(1933 - 1992)
hưởng thọ 60 tuổi
Nhạc sĩ
Y Vân (1933–1992) là một nhạc sĩ tiêu biểu của nền Tân nhạc Việt Nam từ cuối thập niên 1950 đến 1990. Nhiều sáng tác của ông đã trở thành bất hủ và vẫn được trình diễn bởi những ca sĩ hiện thời. Em trai của ông là nhạc sĩ Y Vũ.
Tiểu sử
Y Vân tên thật là Trần Tấn Hậu, sinh năm 1933 tại Hà Nội (quê gốc ở Thanh Hóa). Thuở niên thiếu, ông từng theo học nhạc với Giáo sư - nhạc sĩ Tạ Phước và cũng đã tập tành sáng tác từ rất sớm. Mồ côi cha, nhà nghèo, cả nhà nhạc sĩ phải dắt díu nhau nương náu trong một túp lều xiêu vẹo ở ngõ chợ Khâm Thiên. Chính vì thế, ông rất thương mẹ và các em, ông phải đi dạy đàn để nuôi gia đình.
Năm 1952 ông vào Nam, tiếp tục sáng tác, chơi nhạc, hòa âm và dạy nhạc, ngoài ra còn viết sách dạy nhạc và đàn guitar. Ngoài ra ông còn là người đi tiên phong cho dòng nhạc nhẹ với những bài hát có giai điệu chachacha, disco, twist như: "Sài Gòn", "Ảo ảnh", "Sáu mươi năm cuộc đời", "Thôi".
Thời gian sau năm 1975, ông tham gia Đoàn ca nhạc Hương Miền Nam, rồi nhận viết nhạc cho nhiều nguồn: viết nhạc phim, nhạc nền cho sân khấu... Ông làm việc cật lực bất kể ngày đêm để tạo cuộc sống tương đối cho gia đình. Ông tham gia viết nhạc phim mà nổi tiếng nhất là tác phẩm "Như bầy sơn ca" trong bộ phim thiếu nhi "Sơn ca trong thành phố".
Nhạc sĩ Y Vân có 2 đời vợ và 8 người con. Con trai đầu là Tuấn Vũ, con gái thứ hai tên Thy Vân, con thứ ba tên Ngọc Tuyền, con thứ tư tên Thanh Hằng, con thứ năm tên Tấn Phong, con thứ sáu tên Kim Sa, con thứ bảy tên Ngân Hà và con thứ tám là Ngọc Tú. Ông mất vào ngày 28 tháng 11 năm 1992 (tức ngày 05 tháng 11 năm Nhâm Thân - âm lịch). Hưởng thọ 60 tuổi (đúng như dự đoán của ông trong bài 60 năm cuộc đời)
Bút hiệu
Y Vân có nghĩa là "Yêu Vân", tên tiểu thư Tường Vân - người yêu đầu tiên của ông. Ông chọn tên này từ khi chuyện tình giữa ông và cô này tan vỡ. Một số ca khúc của ông đã được viết lên để nói lên tâm sự này: Đò nghèo, Ảo ảnh, Nhạt nắng....
Sự nghiệp
Xem thêm về nội dung này tại Lòng mẹ.
Bài hát "Lòng mẹ" của ông rất nổi tiếng và được xem như một trong những ca khúc tiêu biểu, sâu sắc và thiêng liêng nhất về tình mẹ. Bài hát sáng tác năm 1952. Từ đó đến nay, bài hát đã được nhiều ca sĩ thể hiện, vì thế nó còn là một bài hát rất quen thuộc với người Việt Nam từ ngày ra đơì đến bây giờ.
Dân ca ba miền
Công trình nghệ thuật này được Nguyễn Văn Đông phác thảo và Y Vân sưu tầm tài liệu với các công việc: sưu tầm bài hát, tài liệu, nhạc khí cổ, tuyển chọn ca sĩ, ca nương theo đúng mẫu xưa phù hợp với phong cách từng địa phương. Dự án bao gồm 20 tiết mục chia đều cho ba miền và đã được phát hành trong nước trong băng/đĩa Continental 6. Ngoài ra, còn phát hành ấn bản tiếng Anh với tên gọi Vietnamese Traditional Songs để tặng tòa đại sứ các nước và các cơ quan văn hóa Việt Nam ở nước ngoài. Tác phẩm này gây tiếng vang lớn và được tổ chức UNESCO khích lệ, hỗ trợ chuyên gia giúp củng cố hồ sơ di sản văn hóa thế giới. Hồ sơ hoàn thành năm 1974, được Bộ Ngoại giao cùng Bộ Thông tin xét duyệt và sẽ chính thức gửi cho UNESCO vào đầu năm 1975. Tuy nhiên vì Sự kiện 30 tháng 4 năm 1975 nên cuối cùng không thể thực hiện được.
Sách
Tự học Tây Ban Cầm
(nhạc thời trang - nhạc Jazz) viết chung với Lan Đài.
"Một công trình nghiên cứu và biên soạn công phu có đầy đủ những tiết điệu tân kỳ sẽ làm vừa lòng quý bạn yêu nhạc thời trang và nhạc Jazz."[1]
Tự học Tây Ban Cầm
(phương pháp Flamenco) viết chung với Lan Đài.
"Một tập phương pháp dễ hiểu và đầy đủ nhất gồm 36 bài tập cần thiết để quý bạn luyện tập về lối chơi đặc biệt Tây Ban Nha này và 5 nhạc phẩm Việt Nam, ngoại quốc chọn lọc soạn riêng cho độc tấu và hòa tấu theo lối Flamenco."[1]
Tác phẩm
20-40
60 năm cuộc đời
9 giờ thần tiên
Anh có thể
Anh đã làm khổ em
Anh đâu em đó
Anh đến bên tôi
Anh về thủ đô
Ảo ảnh
Bến thương
Biển sầu
Bóng người cùng thôn
Bụi hồng
Buồn
Bức thư trên lô cốt
Bước chân trên sa mạc
Cánh đồng xanh (Green Fields)
Cánh hoa thời loạn
Chèo thuyền vượt sóng
Chiều mưa công viên
Chiều mưa nghĩa trang
Chuyện kỳ lạ
Có
Con ve và con kiến
Dưới bóng dừa
Đại lộ hoàng hôn
Đèn xanh đèn đỏ
Đêm đen
Đêm đô thị
Đêm giao mùa
Đêm giã từ
Đêm huyền diệu
Đêm tái ngộ
Đi bên lính
Đỉnh sầu
Đò ngang
Đò nghèo
Đời còn ngăn cách
Đôi bờ Bến Hải
Đôi mái chèo trăng
Đôi tám
Đồi thông
Đừng lừa dối nhau
Đường một chiều
Em chớ chê anh
Em gái Hà Tiên
Em từ nghìn xưa chuyển bước về
Giấc mơ Hà Nội
Gió hiền
Hai con la
Hãy ngủ trong tay anh
Hãy yêu tôi
Hoàng hôn trên bãi biển
Hồn quê
Khi em nhìn anh
Lá thư mùa xuân
Lính du xuân
Lính mà em
Lòng mẹ
Lý ngựa ô
Lửa chiều
Mắt huyền
Món quà kỷ niệm
Một mối tình trong khói lửa
Múa lân
Ngăn cách
Ngày em đến
Ngày em về thăm quê tôi
Ngày mưa
Nghề của chàng
Ngoại ô đèn vàng
Người bạn mười năm qua
Người lính em yêu
Người vợ hiền
Người yêu lý tưởng
Như bầy sơn ca
Như hạt mưa sa
Những bước chân cao nguyên
Những ngày con xa mẹ
Những ngày yêu nhau
Những niềm thương
Non nước chung tình
Ơn cha
Phận má hồng
Qua miền Hà Tiên
Quán lá bên đường
Sài Gòn
Sao anh lỗi hẹn
Tát nước đầu đình
Thần tượng
Thăm lính
Thiên thần Mũ Đỏ
Thỏ và rùa
Thôi
Thương anh
Thương về 5 cửa ô
Tiếng hát quê hương
Tiếng hò yêu nước
Tiếng trống cao nguyên
Tình chàng ý thiếp
Tình cha
Tình lính
Tình người tình ta
Tình yêu dưới ánh mặt trời
Tình yêu phi công
Tình yêu thủy thủ
Tình yêu và giông tố
Tôi sẽ đưa em về
Từ biệt mái trường xưa
Tưởng vọng
Vì yêu anh là lính
Vườn cũ
Xa lộ không đèn
Xin yêu thương ở lại
Yêu nhau
Chú thích
1,1 theo lời tựa do chính ông viết.
2,2 đồng tác giả với Xuân Lôi.
3,3,3 đồng tác giả với Xuân Tiên.
4,4 nhạc phim.
5,5 nhạc thiếu nhi.
6,6,6 thơ Hoàng Huy.
7, Có hai lời Việt khác là "Yêu nhau đi" của Trường Kỳ và "Giấc mơ xưa" của Phong Vũ.
8, Viết chung với Nghiêm Phú Phi cho bộ phim cùng tên.
9, thơ Nguyễn Long
10,10, thơ Lưu Trọng Lư.
11, thơ Thy Vân.
12, đồng tác giả với Kim Tuấn.
13, Còn có một lời Việt khác tựa là "Cánh buồm xa xưa".
14, Thơ Tản Đà.
15, đồng tác giả với Lan Đài.
16, đồng tác giả với Hoài Linh.
17, đồng tác giả với Văn Thế Bảo.
18, Thơ "Chinh phụ ngâm khúc" của Đặng Trần Côn & Đoàn Thị Điểm.
Những ca khúc bất hủ của nhạc sĩ Y Vân
qua nét cọ của Vũ Tuấn Trần (con trai của nhạc sĩ)
Tham khảo thêm về nhạc sĩ Y Vân
Nhạc sĩ Y Vân (đứng) chơi đàn bass cùng với nhạc sĩ Thanh Thoại chơi piano trong ban nhạc năm 1957.
Nhạc sĩ Y Vân và nghệ sĩ Kim Cương trong chuyến lưu diễn tại Lào năm 1968.
Y Vân & vợ Trần Thị Minh Lâm
Y Vân & em trai Y Vũ
(năm 1992, một năm trước khi ông qua đời)
Trở về
MDTG là một webblog mở để mỗi ngày một hoàn thiện, cập nhật sáng tác mới cho từng trang và chỉ có thể hoàn hảo nhờ sự cộng tác của tất cả các tác giả và độc giả.
MDTG xin chân thành cảm ơn sự ủng hộ tinh thần của các văn hữu đã gởi tặng hình ảnh và tư liệu đến webblog từ nhiều năm qua.